Foto: Nico Hogervorst

Steenhouwen: een kunstig ambacht

Steenhouwer John van Essen uit de Zandhofsestraat is gespecialiseerd in het restaureren van kerken en monumentale panden in heel Nederland. Zijn familie komt uit de restauratiewereld, het is hem met de paplepel ingegoten. Hij woont sinds 1988 in Wittevrouwen, net als zijn opa die tot 1948 in de Gildstraat woonde.

John vindt dat hij eigenlijk niet echt thuishoort in een kunstenaarsrubriek: “Steenhouwen heeft niks met kunst te maken, het is een ambacht. Kunst is vrij werk, wij restaureren of repareren. Je creëert iets wat je terug kunt zien en doet veel op gevoel. Je moet kracht hebben en ervaring speelt een belangrijke rol. Je werkt veel met takels, luchtgereedschap en kleine trilmachines, dus je hoeft niet constant te hakken.” Samen met collega’s van Steenhouwerij Maarssen werkte hij in het hele land. Zo hadden ze vijftien jaar de Sint Jan in Den Bosch onderhanden, maakten sierelementen voor het prachtige gebouw van de V&D in Haarlem en restaureerden het monument op de Dam. Het meest trots is John op hun even sierlijke als imposante ‘hekkepalen’, gesteenhouwde palen naast het hek, bij het Vreedenhoff in Loenen aan de Vecht.

Natuurlijk werkte John ook in Utrecht; hij was vaak betrokken bij restauraties van de Dom. Hij herstelde de marmeren vloer bij het spoorwegmuseum en restaureerde de leeuwen bij de entree van de bibliotheek aan de Neude. “Hier in de wijk werkte ik ook! Bij het Anatomiegebouw aan de Bekkerstraat vernieuwden we de daklijstzandlopertjes aan de Goedestraatkant en de paardenkop rechts boven de ingang.” Er waren vroeger wel vijftig steenhouwerijen, maar daar zijn nog maar twee van over. Er wordt veel minder gerestaureerd en er is geen vraag meer naar natuursteenversieringen van huizen. In 2020 stopte Johns bedrijf. “Toen was ik 60 en vond het een ramp na 42 jaar in het vak. Maar het is het beste dat me is overkomen. Het is een zwaar beroep waar ik gezond ben uitgestapt. En nog iets: steenhouwers zijn aparte mensen in de bouwwereld, vaak hebben ze ook iets kunstzinnigs. Het ligt dicht bij elkaar en veel steenhouwers maken beeldhouwwerk. Ik heb ook een werkje van mezelf in de tuin, dus een beetje kunstenaars zijn we toch,” lacht John.