Ingrid Mol, Margot Elich, Fred Penninga en Frans Soeterbroek (vlnr)
Foto: Helen Kret

Sinds de officiële opening in 1999 is het Griftpark uitgegroeid tot een plek waar velen zich thuis voelen. Er wordt veel gewandeld, met of zonder hond, samen of alleen. Je groet en herkent elkaar en voelt je veilig. Het park is áf, het is een paradijs. Maar niet voor iedereen. In gesprek met omwonenden.

Manager R&D Ingrid Molwoont al vijf jaar in de Blauwe Grift en kijkt de vogels in de ogen; bomen omringen haar ramen. Het gebouw is ontworpen door UNStudio, ook bekend van de Erasmusbrug. Ingrid: “De cirkeltjes met witte stippen op de blauwe gevelplaten zijn geïnspireerd op petrischaaltjes, dat is een link met de bacterie die het gif in de grond afbreekt”. Het kan gezellig druk zijn in het park, maar ook heel rustig. Ingrid: “Het meest bizar is het als het ’s ochtends mistig is en je het water en een paar bomen ziet. Dan waan je je alleen op de wereld. We zijn buren van het hostel voor drugsverslaafden. Ze zijn blij om daar te wonen en het contact is prima. Het helpt als je als omwonende niet alleen maar komt met iets dat níet moet, maar ook met een positief idee. En het is toch geweldig de grootste skatebaan van Utrecht in je voortuin te hebben?”

Podcasts

StadssocioloogFrans Soeterbroek woont sinds 31 jaar in de Kapelstraat en kent het park goed dankzij zijn hond. Frans volgde een cursus podcast maken en oefende daarmee in zijn eigen park. Het proefje met 16 gesprekken mondde uit in een serie van ruim 150 interviews. Het park is een minigemeenschap met een grote verscheidenheid aan mensen en clubjes van skaters, bootcampers en hondenuitlaters. Er zijn verhalen die eruit springen: een jonge vrouw blijkt pas gepromoveerd op de Griftparkbacterie. En er zijn ontroerende verhalen van 30-jarigen over hun jeugd in het park. Frans: “Ik kom ook achter zaken die niet iedereen weet: op zaterdagmiddag hoor je allemaal verschillende talen in het park. Een Fransman meldt bijna fluisterend ‘alles is gratis’ en een Japanner vertelt dat het aaien van konijnen of koeien door kinderen in Japan 5 euro kost. De topattractie voor jong en oud is sneeuw op de heuvel waar ze met sleetjes of vuilniszakken vanaf glijden.”

Beheergroep

Margot Elich werkt als functioneel beheerder bij de Van der Hoeven Kliniek en woont sinds 2007 vlak bij het Grifpark, in de Zandhofsestraat. Ze bezocht de speeltuin en Griftsteede vaak toen haar kinderen klein waren. Later kwam haar dochter er om even alleen te zijn of stiekem een sigaretje te roken. Margot: “Het evenemententerrein is mij een doorn in het oog. De kwaliteit van het gras is schrikbarend, het is een zandbak geworden. Er vinden veel events plaats, allemaal met versterkt geluid en ronkende generatoren.” Daarom werd ze lid van de beheergroep die zich richt op signalen van overlast. Omwonenden maken daar samen met de gemeente, het hostel en het jongerenwerk deel van uit. “Positief is dat je je kunt laten horen, maar dat betekent niet dat je altijd gehoord wordt. Er is ook veel goeds te melden over het park; het zou fijn zijn als er meer ruimte voor de natuur aan de zuidkant van het park komt.”

Park Picknick Poëzie

Dichter-schrijver Fred Penningawoont al36 jaar inde Van Musschenbroekstraat; ”Mijn achtertuin grenst direct aan het park. Ik kwam er veel en wilde er ook wat voor doen.” Van 1999 tot 2005 was Fred voorzitter van de Stichting Beheer Griftpark. Omwonenden, politie, gemeente, welzijnswerk en Griftsteede werkten daarin samen. Toen de gemeente de beroepsmensen eruit haalde was het tijd voor afscheid, want zonder hen werd daadkrachtig opereren lastig. Fred: “In Japan viert men ‘De Dag van het park’ in het voorjaar en dan gaat iedere Japanner picknicken in het dichtstbijzijnde park. Als afscheidscadeau wilde ik ook zoiets, maar dan met poëzie. Dat kreeg ik en mocht ik zelf organiseren.” Er was een gedichtenwedstrijd voor diverse leeftijdsgroepen, ook coryfeeën als Annie Brouwer en Jan van Zanen deden mee. In 2014 was de laatste van elf keer Park Picknick Poëzie, want de belangstelling nam af. Het leidde wel tot de poëzieroute in het park. “Het park is af. Het is een superpark geworden, een echte ontmoetingsplek. Niets hoeft anders. Nou ja, eens per jaar kunnen schaatsen op de vijver, dat zou wel heel leuk zijn.”

De podcastserie ‘De ziel van het Griftpark’ staat op spotify.

In een notendop

Eind achttiende eeuw lag op de plek van het Griftpark de zogeheten Drilweide. Eromheen lagen boomgaarden, moestuinen en bleekvelden. In 1840 kwam hier de eerste stadsreinigingsdienst: het vaaltterrein. Zo’n twintig jaar later volgde daarnaast de gemeentelijke gasfabriek. De gasfabriek werd gesloten in 1959 en omwonenden streden sindsdien voor een park op het terrein. In 1976 ging de gemeente akkoord met het plan voor het Griftpark, genoemd naar de Biltsche Grift die door het park stroomt. In 1980 wordt de parkaanleg gestaakt toen bleek dat de grond sterk verontreinigd was. Pas na jaren is een oplossing voor het gifprobleem gevonden door de vervuilde bodem gedeeltelijk af te graven en ‘in te pakken’. De vervuilde grond werd omgeven door een damwand. In 1999 is het Griftpark geopend en ingericht zoals gewenst door de omringende buurten: als ‘park voor iedereen’. In 2008 werd in de vervuilde grond een bacterie gevonden die zich sneller dan berekend was, voedt met de vervuiling en de sanering bespoedigt.

Van aanvang af is het park verrijkt met kunst. In 1998 kregen ‘Drie Grote figuren voor Utrecht’ van Thomas Schütte een plek in de natuurkern. In 2006 maakten dertig Utrechtse dichters een gedicht bij markante onderdelen van het park en zo ontstond de Poëzieroute. In 2018 kwam de start- of finishpaal van de tien totempalen van Boris Tellegen bij de hoofdingang ter markering van De Stijl-snelfietsroute naar Amersfoort. In 2023 werd het beeld ‘Vlucht en Verzet’ van patricia kaersenhout geplaatst ter nagedachtenis aan het slavernijverleden in Utrecht. Het park is erg geliefd, ook door alle mogelijkheden die het biedt. De skatebanen, het basketbalveld, het restaurant, de kinderboerderij, speeltuin, ligweides en voetbalkooi zijn populair.