Café Binnen Best: oud en vertrouwd
Foto: Helen Kret

Gouwe ouwe ‘Binnen Best’

Al meer dan 140 jaar is café Binnen Best te vinden op de Biltstraat. Het is het oudste bruine café in Utrecht dat altijd dezelfde naam en locatie heeft gehad. Het Heilig Kruisgasthuis stond hiervoor op deze plek. De barmannen en bezoekers vertellen liefdevol over hun ‘gouden’ kroeg.

Samen met Marcel Schumacher en Michel Goderie neemt Michiel van der Werff café Binnen Best in april 2019 over. De nieuwe eigenaren laten de kroeg vrijwel intact; alleen de doorrookte van origine witte muren zijn rood geschilderd. De tapkast is netjes geordend en bevrijd van alle verschillende geldbriefjes en ansichtkaarten. Michiel van der Werff: “We staan veel zelf en het is hard werken, want vanaf onze openingstijd half vier zit het gezellig vol. De buurtfunctie van het café is heel belangrijk. Aan de bar zitten betekent communiceren. Vrouwen voelen zich hier plezierig, iedereen trouwens. Daar staan we wel op. We kennen iedereen bij naam en weten wat er gedronken wordt.” Er zijn acht bieren van de tap en er hangen tekeningen aan de muur van journalisten uit 1988. De in 1966 geopende School voor Journalistiek was vlakbij en de journalisten kwamen en komen graag in Binnen Best.

Biotoopje

Marcel Schumacher werkt er het langst: “Ik sta sinds 2000 achter de tap en woonde in de Poortstraat in Wittevrouwen, maar nu alweer lang in Amsterdam. Wel zo gezond, niet te dicht bij je eigen kroeg wonen. Dit café is een soort biotoopje, een samenleving op zich. Een klant van ons is net overleden en dan zie je hoe iedereen naar de crematie komt en voor elkaar zorgt.” Trouwe gast Maud Linsen: “Het is onze stamkroeg. Mijn lief en ik wonen op loopafstand, maar de klanten komen ook van buiten de Biltstraatbuurt. Je kunt hier in je eentje aan de bar zitten en dan raak je altijd aan de klets. Hier heerst Utrechtse humor; we mogen elkaar liefdevol een beetje afzeiken. Ik kom hier zeker eens per week.” Een gast uit 2021 omschrijft het treffend in zijn beoordeling: ‘Oude bruine kroeg zoals het hoort, goed bier, prima borrelkaart en een goed gesprek. Sommige barkeepers hebben beperkte voetbalkennis, compenseren dat ruimschoots op andere vlakken.’ 

‘Blijf’

Een jaar na de overname is de eerste lockdown en wordt er veel geklust in het café. Michiel gaat bij de GGD werken, Marcel verkoopt kerstbomen en groenten bij de Makro. Hun gasten komen aan de deur vragen of het wel goed met ze gaat. Ze zetten een krantencirculatiecircuit op onder de stamgasten, zo kunnen ze meteen even vragen ’alles goed?’ Een goede vriend schildert anoniem ‘Blijf’ boven de naam van de kroeg als hart onder de riem.

Bij het 100-jarig bestaan liet de toenmalige eigenaar Lambert Hoedemakers een taart brengen aan alle 100-jarigen in de stad. Het 140-jarig bestaan is niet gevierd; vanwege corona is er niet echt een feeststemming. Op 28 januari ‘22 gaat het café weer open. Na corona is er een transitie bij de gasten: een flink aantal valt weg, maar er komen zeker zoveel nieuwe mensen bij. De bezoekers zijn jonger en komen vroeger op de avond, waardoor er een andere sfeer heerst. Marcel: “Vroeger schonken we alleen pils, nu is er vraag naar speciale bieren. Je kunt hier in je eentje binnenkomen en een krantje lezen. We zijn altijd open, behalve op de kerstdagen. Het is precies goed zoals het is, we hebben geen woeste toekomstplannen.” 

Geschiedenis

Op de huidige plek van Binnen Best (Biltstraat 63) stond van 1408 tot 1817 het Heilig Kruis Gasthuis. Dit gasthuis werd zo genoemd omdat het kruis in de kapel wonderbaarlijke krachten scheen te bezitten. In de stichtingsbrief van het gasthuis uit 1412 staat dat het doel was ‘arme ellendigen’ en pelgrims op te vangen. Zowel mannen als vrouwen waren welkom, ‘mits zij niet in banne (verbannen) of overspuel zaten’. Uiteindelijk werd het gasthuis een verzorgingshuis. In 1834 is het gesloopt. Er herinneren nog wat straatnamen aan: de Gasthuisstraat, Kruisstraat en Kruisdwarsstraat.

Bier en meer

Sinds 3 november 1882 zit Binnen Best op deze plek. Het café begon als koffiehuis en de eigenaar kreeg na drie jaar een drankvergunning. Er bestaat een mythisch verhaal dat Binnen Best gedurende de hele Tweede Wereldoorlog een fust bier bewaarde en de passerende Canadezen daarop bij de bevrijding trakteerde. In die tijd kon een fust echt geen vijf jaar bewaard worden, dus vermoedelijk komt het mooie verhaal uit de koker van een groepje creatieve klanten.

En er is een Binnen-Best-lied dat geschreven door Harrie Jekkers (van Klein Orkest) in de jaren tachtig, met Wittevrouwen in het refrein: ‘Binnen Best, twee keer struikelen van Oudwijk of je Wittenvrouwennest’. Er is Koningsdag- en Smartlapkaraoke en op maandagavond wordt getoept. Iedere maand is er een Utrechtquiz, waarbij de kroeg uitpuilt. Er zijn dan twee rondes van vijftien vragen. “Je bent binnen een uur klaar, net een mooie onderbreking van het bier”, aldus Marcel Schumacher.

Bronnen: 

• Schilling, R, Uitsluiting en religieuze Tolerantie, uu.nl, 2015
• Utrecht, Heilig Kruis- Bedevaarten in Nederland, KNAW.nl
• DUIC, J. Wielaert, De klassieker – Café Binnen Best, 2-04-2018 
• Dakhaasnr. 3, Aert, L. van. Project Stamgast, zomer 2014
• Indebuurt.nl/utrecht/gids/binnenbest
• Nieuws 030, J. Wielaert, Terug in de Stamkroeg, 6-06-2020