Jan Hellevoort, de latere oprichter van De Pioniers, had zijn eerste tuin aan de Blauwkapelseweg
Foto: Utrechts archief, catalogusnummer 41405

Hoewel het tuinenpark De Pioniers tegenwoordig buiten Wittevrouwen ligt, begint de geschiedenis van deze volkstuinvereniging op Gildstraat 31. Daar woonde in 1935 Jan Hellevoort; de oprichter van De Pioniers. Maar daar ging wel een verhaal aan vooraf. Tuinhouder Rian Kraan neemt ons mee op een geschiedenistour door de buurt ter ere van het 85-jarig bestaan van de vereniging.

Jan Hellevoort had een ‘wilde’ tuin, een van een boer gehuurd stukje grond, op de hoek van de Blauwkapelseweg en wat nu de Alexander Numankade is, aan de Biltse Grift. De grond was vruchtbaar en er was kameraadschap tussen de tuinders. Maar toen de stad daar begin jaren dertig werd uitgebreid moesten de tuintjes verdwijnen en meldde Jan zich aan bij de volkstuinen van de Volksbond tegen Drankmisbruik. Dit complex lag op de plek waar nu de grote rotonde in de Kardinaal de Jongweg is. Destijds was dat nog de gemeente Maartensdijk; aan het eind van de Blauwkapelseweg stond nog heel lang een Tolhuis.

Jan kon niet opschieten met de beheerder van de tuinen. Samen met een aantal andere tuinders die hij nog kende van eerder richtte hij daarom op 7 november 1935 de tuindersvereniging De Pioniers op. Ze huurden een stukje grond iets ten oosten van de Volksbond, aan de Ezelsdijk (nu Kardinaal de Jongweg/Van Esveldstraat) en begonnen daar met 90 tuinen van 300 m2. De volkstuin lag in Waterliniegebied, dus alle huisjes moesten door maximaal twee man verplaatst kunnen worden.

Toen de gemeente Utrecht rond 1959 Tuindorp-Oost aanlegde, moest de volkstuinvereniging een nieuwe plek vinden. Dat werd de locatie aan de Kögllaan, waar het complex nog steeds ligt. Op het tuinenpark is de oorspronkelijke slotenpatroon van de landbouwgrond nog steeds te zien. Inmiddels is het volkstuincomplex meer een tuinenpark geworden en heeft het ook een belangrijke functie voor de buurt. Daarom is het centrale plein op het park verbouwd tot mooi evenementenplein, zodat buurt en tuin elkaar nog vaker kunnen ontmoeten. Het plein draagt nog steeds Jans naam; ter ere van zijn 35-jarig voorzitterschap, en is op 27 september feestelijk geopend door wethouder Linda Voortman.

• Verder lezen over de geschiedenis van ATV De Pioniers: https://www.depioniers.nl/index.php/menu-vereniging/geschiedenis
• Ook leuk: www.topotijdreis.nl (om de genoemde locaties te bekijken)