De voormalige directeurswoning Gildestein is rijksmonument
Foto: Eric Westzaan

De woning staat er wat onopvallend bij, ingeklemd tussen twee muren en pal aan de Biltstraat. Weinig herinnert nog aan haar oorspronkelijke grandeur, toen buitenplaats Gildestein werd omringd door een park dat liep van de Oude Kerkstraat tot aan de Grift.

Het huis is gebouwd rond 1680. De voorzijde van het gebouw is het oorspronkelijke gedeelte; de achterzijde is er later aan toegevoegd. Dit deel is hoger omdat er een kelder onder zit. Het pand ontleent zijn naam aan de destijds nabije Gildpoort en Gildbrug over de Grift, een van de buitenpoorten naar de stad Utrecht. De buitenplaats Gildestein lag aan de Straatweg naar Amersfoort, wat nu de Biltstraat is. In 1812 bouwen H. Quincke en I. Portner op de buitenplaats een fabrieksgebouw om een katoendrukkerij in te vestigen. De fabriek blijkt niet goed te draaien en gaat al in 1817 failliet. De hele buitenplaats wordt te koop gezet, het blijkt een ideale locatie om de nieuwe ’s Rijksveeartsenijschool in te vestigen. In 1819 wordt het terrein daartoe aangekocht voor 50.000 gulden. De fabriek wordt het hoofdgebouw van de school en Gildestein de directeurswoning. Dat is ook het moment dat de muren om het terrein worden opgetrokken.

De school specialiseert zich steeds meer in aparte afdelingen en aan het begin van de twintigste eeuw wordt de vraag naar een eigen gebouw met eigen laboratoria steeds groter. Zo wordt Gildestein in 1912 verbouwd tot Instituut voor Parasitaire en Infectieziekten. De bijbehorende proefdierstallen worden in hoefijzeropstelling achter het gebouw geplaatst. Als de faculteit Diergeneeskunde ten slotte in de jaren tachtig van de vorige eeuw vertrekt uit Wittevrouwen worden in Gildestein meerdere appartementen gevestigd. Het huis is een rijksmonument, want ondanks het roerige verleden heeft het pand steeds zijn architectonische waarde behouden en is het van historisch belang als onderdeel van het Veeartsenijterrein.

Herinneringen op de kaart
Charlotte Hartong, assistent-conservator Diergeneeskunde van het Universiteitsmuseum, heeft alle gebouwen van de Veeartsenijschool op Google Maps gezet, met historische foto’s en uitgebreide informatie.