Bloeyendael: de natuur vlakbij huis 
Foto: Eric Westzaan

Groen doet goed. Onderzoek toont aan dat een simpele sansevieria op kantoor al heilzaam is voor lichaam en geest, maar het geldt ook voor onze woonomgeving. Gelukkig is Wittevrouwen, hoewel zelf vrij stenig, gezegend met groene oases vlak om de hoek. Tijd voor een tochtje langs een paar van deze mooie, soms verborgen plekjes, om te genieten van het voorjaarsgroen. De wandeling is in de kortste versie ongeveer 3,6 km lang.

Rosarium

Het geeft een wat vervreemdend beeld, het Rosarium. Alsof het nergens bij hoort. Toch ligt het niet toevallig op deze plek. De Vereeniging tot bevordering der rozenteelt ‘Nos Jungunt Rosae’ (Ons verbinden de rozen) heeft begin twintigste eeuw voor dit initiatief flink gelobbyd bij de gemeente. Die was net bezig met het ontwerp van het Hogelandse Park en het Wilhelminapark en daar schoot nog een plekje over. In 1913 werd zo het oudste openbaar toegankelijk rozenpark in Nederland geopend. Dat het geen onderdeel lijkt uit te maken van de verder bomenrijke omgeving komt omdat rozen zon nodig hebben en daarom, ondanks protest, diverse bomen zijn gekapt voor de aanleg.

De Vereeniging NJR wilde met het Rosarium ‘de liefde voor de roos onder het Nederlandse volk verbreiden, waarmede zij het gevoel voor het schoone ontwikkelt’. Het was reclame voor kwekers en volksopvoeding ineen. Op het hoogtepunt stonden er zo’n 180 verschillende soorten rozen en waren er wel 800 bezoekers per uur! Maar na de Tweede Wereldoorlog liep de belangstelling voor de NJR sterk terug en in 1957 droeg zij het beheer geheel over aan de gemeente. Nu is het aantal rozensoorten teruggebracht tot zo’n 50 en is de inrichting vereenvoudigd (meer gras). De buurtbewoners uit de Stolberglaan dragen een belangrijk steentje bij door het parkje dagelijks te openen en te sluiten en zwerfvuil te verwijderen.

Park Bloeyendael

Begin 1976 legt de gemeente Utrecht in de vroegere Johannapolder een natuurpark en volkstuinencomplex aan, maar door bezuinigingen op het beheer verloedert het park al snel. Krachten binnen de gemeente zien hun kans schoon om bouwplannen te projecteren op het gebied, maar de volkstuinders richten samen met de bewoners van Utrecht-Oost de actiegroep Bloeyendael op, Dick Bruna maakt daarvoor het logo. Het lukt de stichting die daaruit voorkomt om ook andere bedreigingen af te wenden en samen met Dienst Stadsbeheer wordt het gebied nu als natuurpark beheerd.

Dit jaargetijde springen vooral de voorjaarsbloeiers in het oog; veelal sierplanten die eeuwen geleden zijn ingevoerd en uitgeplant op buitenplaatsen, sindsdien zijn verwilderd en ingeburgerd: stinsenplanten, genoemd naar de Friese naam voor ‘buitenplaats’, stins. Het zijn vooral bol- en knolgewassen: die hebben een voedselvoorraadje om uit te komen en te bloeien nét voordat de bomen in het blad schieten en het te donker wordt onder het bladerdak. Bekende soorten zijn krokus, wilde narcis en sneeuwklokje, maar in het park vind je ook zeldzamere zoals vingerhelmbloem en kievitsbloem.

 

Voorveldse Polder

Op het eerste gezicht oogt de Voorveldse Polder niet als aantrekkelijk park. Het is lastig tussen alle geweld van hotels, camping en sportvelden de interessante plekjes te zien. Maar als je de moeite neemt om een kijkje te nemen achterin het park dan word je verrast door mooie groene elementen, kronkelpaadjes en een waterspeeltuin.

Ook Fort de Bilt ligt voor de helft in de polder. Lopend door het park is dit door de bomen en bosjes niet zo goed te zien. Het fort werd, als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, gebouwd in 1819-1821 om de oostelijke toegang naar Utrecht, de Biltstraat, af te sluiten en te verdedigen. De polder kon onder water worden gezet: te ondiep om te varen en te diep om te rijden. Vanwege de zogenoemde Kringenwet mochten binnen het schootsveld van het fort alleen huizen staan die snel konden worden neergehaald: ze werden uit hout opgetrokken. Vooral huisnummer 108 aan de Biltsestraatweg is daarvan een mooi voorbeeld.

Wandelroute

Start met de rug naar het Hogelandsepark, steek de Museumlaan over en loop de brede Emmalaan in. Ga aan het einde van de Emmalaan schuin naar links; je loopt recht op het Rosarium (rozentuin met wit hek) af. Neem even de tijd om het Rosarium binnen te gaan en kom nog eens terug als de rozen bloeien (juni-aug). Loop verder langs het Rosarium en neem de eerste weg links (Nassaustraat) en ga direct weer links (Stolberglaan). Loop de Stolberglaan door tot aan het einde.

De Stolberglaan gaat over in een klein wandelpaadje met bruggetje, volg dit paadje mee naar links. Blijf langs het water lopen en ga onder de Waterlinieweg door. Je komt nu uit in Park Bloeyendael. Voor de kortste route houd je steeds links aan op de wandelpaden (fietspad halverwege de tocht negeren). Je komt aan bij een klein bruggetje of een grote brug naar de Biltsestraatweg. Steek deze weg over bij de verkeerslichten.

Ga het eerste wandelpad rechts (net voor manege Groenesteyn), de Voorveldse Polder in. Ga voor de korte route het eerste wandelpad links, dan rechts en dan tweede links, over het bruggetje. Loop rechtdoor tot aan de volgende brug en ga daar links. Loop het wandelpad uit tussen Fort de Bilt (links) en de camping tot aan de Ariënslaan. Loop deze naar links uit (onder viaductje door), ga linksaf de Karel Doormanlaan door tot aan de Biltstraat. Steek deze over de Museumlaan in, tot aan het beginpunt bij het Hogelandsepark.

Op www.bloeyendael.nl/plattegrond en www.voorveldsepolder.nl/plattegrond/plattegrond  vind je kaarten voor het uitstippelen van een uitgebreidere wandelroute in deze parken.

Bronnen:
R. den Hartog, Het Utrechts Rosarium, een cultuurhistorische wandeling, Stichting Matrijs, 2013
www.bloeyendael.nl
www.voorveldsepolder.nl