Door Michel Simons

Wie van een stad met bomen houdt kreeg een klap in het gezicht bij de aanblik van de Biltstraat na de start van de herinrichting van het wegdek. De toch al niet zo lommerrijke straat was ontdaan van de oudste bomen en iemand had met spuitbusverf vraagtekens op de stronken gespoten.

Herinrichtingsplan
Kennelijk was deze bomenliefhebber nog niet op de hoogte van het ‘Herinrichtingsplan Biltstraat’ waarin de bomen moeten wijken voor fietspaden en smalle trottoirs. De fietspaden zijn dwars over de bomen geprojecteerd want, zal de ontwerpende ambtenaar gedacht hebben: ‘Een boom kun je omzagen en een nieuwe is zo geplant.’

Lijstbomen mogen blijven
Begin maart besloot het college van burgemeester en wethouders dat er voortaan twee soorten bomen in Utrecht staan. Lijstbomen en niet-lijstbomen. De lijstbomen staan op de beschermde bomenlijst en zijn oud en monumentaal of van belang voor het behoud van fruitrassen. De niet-lijstbomen voldoen niet aan deze kwalificaties en mogen voortaan zonder vergunning worden gekapt.

Kan een boom oud worden aan de Biltstraat?
Maar de vraag is of je als boom in Utrecht – aan de Biltstraat bijvoorbeeld – ooit oud en monumentaal kunt worden en het zo tot lijstboom kunt brengen. Wat is oud en monumentaal voor een boom? Dat hangt allereerst af van de soort. Een populier is al snel groot en daarmee monumentaal, maar ook sneller dood en daardoor niet oud en monumentaal. Een plataan, linde of beuk wordt ouder, maar om als oud én monumentaal te worden aangemerkt moet de vijftig jaar ruim gepasseerd zijn. Als boom aan de Biltstraat moet je het dus zó lang zien vol te houden, wil je de kans hebben om tot de dood te mogen blijven vanwege vermelding op de bomenlijst.

Nee, dat kan niet
Die kans is nihil, leert een onderzoekje met behulp van de website van Het Utrechts Archief. Op deze site staan 971 foto’s van de Biltstraat en wie even zoekt, vindt dezelfde plekken op verschillende tijdstippen in de afgelopen eeuw. Net naast de plek van de stronk met het vraagteken voor de Super de Boer stond in 1947 een flinke plataan.

 

Herinrichtingsplan 1950
In 1955 was hij verdwenen. Logisch, want het trammetje dat vlak na de oorlog nog door de Biltstraat reed was er ook niet meer. De klinkers en de tramrails zijn vervangen door asfalt en er is een modern zebrapad aangelegd op de hoek van de Kruisstraat. Hier moet dus een ambtenaar aan de slag zijn geweest met het toenmalige ‘Herinrichtingsplan Biltstraat’. De bomen stonden ongetwijfeld in de weg. Er is in 1950 voor de Cadillac-garage wel een jong boompje geplant. Dat werd een van de bomen met vraagteken die 57 jaar later weer in de weg staan.

 Hetzelfde geldt voor de linden op het gedeelte van Veeartsenijstraat tot Poortstraat. Wie op een van de foto’s vanaf het Oorsprongpark over de schouders van de bevrijders meekijkt, ziet een heus bos. Enorme linden benemen het zicht op de Biltstraat. In 1950 zijn ze weg. Aan het eind van de twintigste eeuw zijn de naoorlogse linden weer van formaat. Maar dan is er een ijverig gemeentebestuur dat een ijverige ambtenaar opdraagt een plan te maken voor een busbaan. En daar passen de bomen niet in. In 2002 meldt de wijkkrant dat er 22 nieuwe linden zijn teruggezet tussen de Oude Kerkstraat en de Poortstraat. Er is voor linden gekozen ‘omdat die er voordien ook stonden.’ Wellicht zal de herstructeringsambtenaar inbrengen dat in deze moderne tijden een halve eeuw als interval tussen wegdekherstructurering zelfs aan de lange kant is. Voor bomen die oud en monumentaal moeten worden is het veel te kort.