Rijksmonumentaal bouwen en wonen

De bouw in 1893: de top is bereikt!
Foto: Het Utrechts Archief

Het voormalige Ooglijdersgasthuis wordt momenteel intensief verbouwd. Er komen luxe appartementen en woningen, de eerste delen van het project zijn al verkocht. Hiervoor waren maar liefst 1300 belangstellenden! Van de laatste twee delen start de verkoop naar alle waarschijnlijkheid medio juni. Het is niet de eerste verbouwing. Tijd voor een kleine inventarisatie.

Het begint in 1889, als besloten wordt om een vrij gelegen terrein aan ‘de rand van de stad’ aan te kopen voor de nieuwbouw van het ‘Nederlandsch Gasthuis voor Behoeftige en Minvermogende Ooglijders’. De wereldberoemde oogarts Franciscus Cornelis Donders en zijn compagnon Herman Snellen nemen het initiatief; hun oogkliniek in de binnenstad is toe aan een grotere behuizing. De architect is Dirk Kruijf, de bouw start in 1892. Kruijf maakt voor zijn L-vormige gebouw vooral gebruik van de op dat moment erg populaire neorenaissancestijl. In het huidige project wordt dit deel A genoemd. Hier komen 24 appartementen, in prijs variërend van €400.000 tot €1,3 miljoen.

In 1902 vindt al een eerste verbouwing plaats, aan de kant van de Cornelis Evertsenstraat komt – eveneens naar ontwerp van Kruijf – een aanbouw; deze wordt later weer afgebroken. In de jaren dertig volgen verschillende wijzigingen en aanbouwen van architect Hermann Mertens. De grootste aanbouw bestaat nog en is van 1938. De stijl is nieuwe zakelijkheid, met stalen kozijnen en plat dak. Deze stijl contrasteert sterk met het ‘hoofdgebouw’. In het huidige project is dit bouwdeel B. Hier komen tien appartementen met prijzen tot zelfs €1,6 miljoen. In de jaren zestig van de vorige eeuw is het architect Sjoerd Wouda die het gebouw intern moderniseert en op het binnenterrein een nieuwe polikliniek bouwt. Bij de interne modernisering gaat, geheel in de geest van die tijd, veel van het oorspronkelijke interieur verloren. In het huidige project ‘Rijksmonumentaal wonen’ zijn in het polikliniekgebouw vier woningen gepland (bouwdeel D).

In 1971 volgt er weer nieuwbouw, naast de aanbouw van 1902. Dit gebouw is gesloopt en maakt in het huidige project plaats voor elf woningen en zes appartementen, die evenals de overige niet voor ‘minvermogenden’ bestemd zullen zijn.

De tuin in 1933, aan de rechterkant is in 1964 de polikliniek neergezet
Foto: Het Utrechts Archief